دیگر از هیاهوی سال‌های مشروطه در خانه امین الضرب خبری نیست. خانه‌ای که در اعیاد و مراسم‌ها و ده شب اول ماه محرم به اطعام هزار نفری معروف می‌شد و درراه مانده‌ها و غریبه‌ها از کرم صاحبخانه آن بی نصیب نمی‌مانند.
به گزارش ایرنا، حاج میرزا حسین کمپانی از جرگه آن تاجرانی نبود که تنها به پشتوانه سرمایه شان داشته باشند. امانت و مردمداری او نقل مردم کوچه و بازار بود. برگ‌های تاریخ معاصر می‌گویند که یک تنه منشا خدمات زیادی در زمان خود بوده است.
برگ‌های تاریخ مشروطه می‌گویند بیشتر کاسب‌های دنیا دیده و ملاک آن روزگار دل به دل مردم بودند. در صف اول عدالتخواهی آنان را می‌کنند و در این راه از بذل و بخشش مال شان دریغ نمی‌کردند.
اگر حاج میرزا حسن کمپانی صاحب خانه تاریخی امین الضرب را سردرمدار این جرگه از تاجران دوره قاجار بنایم پر بیراه نگفته‌ایم. این تاجر بزرگ ثروتش را وقف مشروطه خواهان کرد و آنقدر دراین راه اسرار ورزید که فرمان مشروطیت از پله‌های ورودی هشتی و سرسرای خانه او برای تجار و بازاریان خوانده شد.
حالا بیش از یک قرن از آن روز می‌گذرد. خانه امین الضرب هنوز در خیابان امیر کبیر و ابتدای خیابان ایران نفس می‌کشد. دیگر مثل آن روزها به راحتی نمی‌توانم در این خانه را گشودم. میراثداران خانه در این سالها کمتر میزبان اهالی رسانه بوده اند و همین حال و هوای راز آلود به اندرونی خانه امین الضرب می دهد. تهران شناسان و تاریخ میراث فرهنگی می‌گویند این خانه تنها به ثبت میراث فرهنگی رسیده است و با توجه به قدمت‌های 00 ساله، اگر در 16 سال آینده، سرنوشت خانه‌های تاریخی در آستانه فروپاشی تهران قدیم بپیوندد ممکن است.
اندر احوالات صاحب این خانه
نقل قول‌های تاریخی متعددی از میراز حسین خان شرکت معروف به امین الضرب وجود دارد. نام او در چند کتاب تاریخی برده شده است. پدرش سرپرست ضرابخانه دربار قاجار بود و پس از او نیز در این فن مهارت پیدا کرد.
مشهور است که میراز حسین‌خان در سن ۱۶ سالگی وارد دنیای دنیای تجارت شده و از تکاپو نمی‌نشسته است. کارنامه درخشان میرزا حسین خان کمپانی نشان می‌دهد که از ثروت و اعتمادی که در اختیار دارد به دنبال سود و منفعت شخصی نبوده است.
ایجاد خط آهن بین محمد آباد و آمل، احداث کارخانه برق، احداث کارخانه بلورسازی، تاسیس کارخانه چینی سازی تهران، کارخانه ابریشم بافی، ایجاد کارگاه‌های ابریشم طبی، بنای کاروانسرای حسن آباد در میانه راه تهران و قم، پیشنهاد اولین بانک و اولین کارخانه ذوب تنها بخشی از خدمات این تاجر اواسط دوره قاجار بوده است.
خرید گندم و توان قحطی
تهران قدیم روزگار قحطی فراوان به خود دیده است. اما قحطی سال ۱۲۸۸ یکی از سنگین‌ترین آنها بوده است. در آن روزگار خشکسالی به شهرها غالب شده بود. کشاورزان خسران زیاد بودند و گندم حکم طلا پیدا کرده بود. کسی که اگر خرده نان و خوراکی پنهانی داشت از بیم دزدیده شد آن را پنهانی و در هفت پستو به دهان می‌گذاشت.
در چنین شرایطی و احوالی کک ثروتمندان درباریان و منتصبان آنها نمی‌گزید. آنها مثل همیشه با شکم‌های سیر نظاره گر این وضعیت بودند. تا این که میرزا حسین خان امین الضرب دوباره ثروتش را در راه مردم بکار گرفت.
در کتاب‌های تاریخی معاصر آمده است که به سرعت با کشاورزان مازندرانی به توافق رسید و تعداد زیادی گندم از آنها خرید کرد. براى آن كه این بار زودتر به تهرانیان می رسد هزینه های مضاعف پرداخت و با ورود به این محموله گندم مردم یك شهر از گرسنگی و مرگ حتمی نجات پیدا كردند.
سید جمال‌الدین اسدآبادی مهمان این خانه بود
می‌گویند همیشه بساط سفره‌های اطعام و روضه خوانی و جشن‌های ملی و مذهبی در خانه امین الضرب به پا بوده است. ایوان و سرسرا و حوض خانه و عمارت این خانه پاخور شخصیت های بزرگ سیاسی و تاریخی بوده است.
سید جمال الدین اسد آبادی به دعوت ناصرالدین شاه به کشور بازگشت، اما در خانه میرزا حسین خان امین الضرب اقامت کرد. میرزا حسین با زبان‌های آشنا بوده است و در طول دو ماه عربی را هم نزد سید جمال الدین اسد آبادی می‌آموزد.
او تحت تأثیر اندیشه‌های اسلام گرایانه شیخ قرار می‌گیرد و از پیش در راه مبارزه با حق می‌کند. بعد از صدور فرمان مشروطیت او از سوی تجار بازار تهران نماینده مجلس می‌شود تا بیشتر را نصیب مشروطه خواهان کند.
تنها ثبت کافی نیست
هیچ یک از میراثداران خانه امین الضرب که حالا همه آنها را با عنوان خاندان بزرگ مهدوی می‌شناسند راضی به گفتگو درباره خانه و وضعیت دقیق آن نمی‌شوند. این خانه به جا مانده از اولین کارآفرین اصلی تهران تنها در سال 82 به ثبت فهرست آثار ملی فرهنگی کشور رسیده است و دیگر هیچ.
در این سالها اما تا دلتان بخواهد شاهد اتفاق‌های ناگوار در این ملک و عمارت قدیمی بوده‌ام. حدود ۸ سال پیش بود که اهالی محله ایران شاهد تغییراتی در استفاده از این خانه قدیمی بودند. در دیوار بلند شرقی این بنا ۸ باب مغازه تجاری ساخته شد. اکنون این فروشگاه‌های مدرن که به جمع‌آوری مغازه‌های راسته و لوازم خانگی خانگی فروشان امین پیوسته‌اند، با کرکره‌های برقی نقره‌ای رنگ شان وصله ناجور خانه امین الضرب شده‌اند.
هیچ کس نمی‌داند صاحبان این فروشگاه‌ها با کدام مجوز و حمایت از کدام نهاد اقدام به این کار کرده‌اند. طبق قانون هرنوع دخل و تصرف و تغییر کاربری در املاکی که در فهرست بافت تاریخی قرار دارند و به ثبت میراث فرهنگی رسیده‌اند، قانون گذاری شده و پیگرد قانونی دارد. به نظر می‌رسد ادامه این روند سرنوشتی مانند خانه‌های از دست رفته تاریخی را نصیب خانه امین الضرب کند.
خانه موزه مشروطه
نصرالله حدادی مورخ تهران قدیم در باره این می‌گوید: «امین الضرب ارزش تاریخی بسیار دارد چرا که معماری دوره قاجار در آن به خوبی نمایان است و از طرفی این مکان محل سکونت یکی از شخصیت‌های تأثیرگذار تاریخی بوده است.
این خانه از عمارات مختلف تشکیل شده است که ساختمان اصلی آن محل سکونت امین الضرب و ساختمانهای دیگر محل اسکان خدمه و خانه ورثه و فرزندان آنها بوده است.»
این تهران شناس می‌گوید تا به حال چند بار زمزمه‌های خرید این خانه توسط نهادهای دولتی به گوش رسیده است، اما این اقدام بدون نتیجه انجام شد: در سال ۱۳۷۰ توسعه فضای فرهنگی خواهان خریدار این عمارت شد، اما میراث داران و خاندان مهدوی در این زمینه. همکاری کافی را نداشتند.
مواردی که گفته می شود این بنا ارزش تاریخی زیادی دارد و رویدادهای تاریخی آن در کنار گنجینه نسخ خطی امین الضرب و وسایلی که به جای مانده از او باید با تغییر کاربری خانه از مسکونی به خانه موزه حفظ و حراست شوند.
