فعالیت بیش از حد انسان و تغییرات آب و هوایی تهدیدی برای از بین بردن حیات هزاران ساله رودخانه دجله در عراق است.
به گزاش فرارو، در کشور ۴۲ میلیونی عراق که منبع تمدن و کشاورزی به شماره می‌رود، بلایای طبیعی بی‌شمار است. از ماه آوریل، دما از 35 درجه سانتیگراد فراتر می‌رود و طوفان‌های شن، انسان‌ها، حیوانات و ماشین‌ها را با یک لایه نارنجی پوشانده است.
پس از آن تابستان، فصل جهنم برای عراقی‌ها فرا می‌رسد، زمانی که هوا به ۵۰ درجه سانتیگراد می‌رسد و به دلیل افزایش فشار شبکه روی، برق قطع می‌شود.
امروز عراق با خشکسالی، کاهش بارندگی، درجه حرارت بالا و تسریع بیابان‌زایی، به یکی از پنج کشور آسیب پذیر جهان در برابر پیامدهای تغییرات آب و هوایی تبدیل شده است.
رودخانه دجله با کاهش بارندگی و همچنین سدهای ساخته شده در ترکیه، جایی که رودخانه از آنجا سرچشمه می‌گیرد، تحت تأثیر قرار گرفته است.
خبرگزاری خبرنگار فرانسه در رودخانه سواحل، از سرچشمه عراقی در شمال تا جنوب، پرسه زد تا این فاجعه را که ساکنان را مجبور به تغییر شیوه زندگی خود کرد، برجسته کند.
سفر به رود دجله از کوههای کردستان در تقاطع عراق، سوریه و ترکیه آغاز می شود. ساکنان اینجا از طریق کاشت سیب زمینی و پرورش گوسفند امرار معش می‌کنند.
بیبو حسن دولماسا که اهل یک روستا در منطقه فیش‌خابور است و ۴۱ سال سن دارد، نزدیک به مرز ترکیه، می‌گوید: زندگی ما به دجله دارد، کار و کشاورزی ما به آن نیاز دارد. اگر سطح آب افزایش، کشاورزی و کل منطقه ما تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. او توضیح می دهد: آب روز به روز در حال کاهش است.
دولت‌های عراقی و کشاورزان در عراق کردند، ترکیه را می‌سازند که آب را با سدهایی که قبل از رسیدن به عراق بر روی رودخانه ساخته شده است، می‌کنند.
آمارهای رسمی این موضوع را می‌کند: رودخانه دجله در بدو ورود از ترکیه در سال از ۳۵ درصد مقداری که در ۱۰۰ سال گذشته به عراق سرازیر شده است، تجاوز نمی‌کند.
هر چه آب بیشتر حفظ شود، رودخانه کمتر جریان دارد. بغداد مرتباً از آنکارا می‌خواهد که آب بیشتری آزاد کند. در پاسخ، علی رضا گونای سفیر ترکیه در عراق، در ماه ژوئیه از عراقی‌ها خواست تا از آب موجود به نحوی استفاده کنند. وی در توییتی افزود: آب در جامع در عراق هدر می‌رود.
حتی در مورد روش های آبیاری بی رویه صحبت می کنند: مانند زمان سومری ها، کشاورزان عراقی همچنان برای آبیاری مزارع خود از روش غرقابی که منجر به هدر رفتن انبوه آب می شود استفاده کنند.
در چند نقطه، رودخانه شبیه گودال‌های آب باران است. حوضچه‌های کوچک آب در مسیر رودخانه دیالی تمام آن چیزی است که از شاخه رودخانه دجله در مرکز عراق باقی مانده است.
به دلیل خشکسالی، امسال سطح زیر کشت در سراسر عراق را به نصف کاهش داد. از آنجایی که در دیالی آب کافی وجود ندارد، نخواهد شد.
ابومهدی، کشاورز ۴۲ ساله گفت: ما باید کشاورزی را کنار بگذاریم، دام‌های خود را بفروشیم و ببینیم کجا می‌توانیم برویم. ما در اثر جنگ آواره شدیم (ایران و عراق در دهه 1980) حالا به خاطر آب تغییر می کند، بدون آب آواره می شود و هرگز نمی توانیم در این مناطق زندگی کنیم.
ابومهدی ادامه می‌دهد: من برای حفر چاه به عمق ۳۰ متر پول قرض گرفتم، اما کاملاً شکسته بود و توضیح می‌دهد که آب شور حتی برای آبیاری یا برای حیوانات قابل استفاده نیست.
بانک جهانی در پایان سال ۲۰۲۱ اعلام کرد که تا سال ۲۰۵۰، افزایش یک سانتیگراد و کاهش ۱۰ درصدی بارندگی به کاهش ۲۰ درصدی آب شیرین در عراق خواهد رسید.
سازمان ملل متحد و سازمان‌های غیردولتی در ماه ژوئن هشدار دادند که آب و چالش‌های کشاورزی پایدار و امنیت غذایی محرک‌های اصلی مهاجرت روستا به شهر در عراق است.
بر اساس گزارشی که سازمان بین المللی مهاجرت در ماه اوت منتشر کرد، تا پایان ماه مارس ۲۰۲۲، بیش از ۳۳۰۰ خانواده به دلیل عوامل اقلیمی در ده استان مرکزی و جنوبی این کشور آواره شده اند.
تابستان امسال، سطح رودخانه دجله در بغداد به قدری کم بود که فرانسه از مردان جوانی در حال حاضر بازی والیبال در وسط خبرگزاری رودخانه فیلم گرفت.
وزارت منابع آب عراق دلیل این امر را رسوبات شن می‌داند. از آنجایی که رسوبات به دلیل وجود جریان آب دیگر به سمت جنوب، نمی‌توانند، در دجله جمع‌آوری شده و با کف می‌شوند که جریان آب رودخانه را با مشکل می‌کند.
تا همین اواخر دولت ماشین آلاتی را برای شن‌های راکدیدن بستر رودخانه می‌فرستد، اما به دلیل استفاده از منابع، بیشتر پمپ‌ها کار افتادند.
هاجر هادی، محیط زیست فعال، ۲۸ ساله، می‌گوید که از گستردگی مشکل از سوی دولت و مردم وجود ندارد.
این زن جوان در دانشگاه علوم زیستی در سال 2015 با سازمان غیردولتی عراق اقلیم سبز به ویژه در باتلاق‌ها برای حفاظت از محیط زیست و حمایت از آسیب پذیری افراد جامعه می‌کند.
او افزود: این طوفان‌های گرد و غبار از ناکجاآباد سرچشمه نمی‌گیرند، ناشی از افزایش بیابان‌زایی و فضای سبز است.
هاجر توضیح می دهد که آب از کشورهای همسایه باعث افزایش خشکسالی می شود و در نتیجه بیابان زایی می شود.
آخرین توقف خبرنگار خبرگزاری فرانسه در راس البیشه بود. ملا عادل الراشد، یک نخلکار ۶۵ ساله می‌گوید: به این نخل‌ها نگاه کنید، تشنه‌اند. به آب نیاز دارند، آیا آن‌ها را با یک فنجان آبیاری می‌کنند؟ آب رود دجله و فرات تمام شده است، آب شیرین نیست، دیگر حیات نیست.
ملا عادل الراشد از مخازن آب شیرین می‌خرد تا خود و حیواناتش بنوشند. او می‌گوید که حتی حیوانات وحشی برای دریافت آب آشامیدنی از ساکنان خانه‌ها می‌روند.
وی می‌افزاید: دولت به من آب نمی‌دهد، من آب می‌خواهم، می‌خواهم زندگی کنم، می‌خواهم کشاورزی کنم، چرا که پدربزرگ‌هایم که درختان خرما کاشتند و از خرما بهره‌مند شدند.
